Με μια βαθιά ευαισθησία για το επερχόμενο
«το σημαντικότερο δεν είναι αυτό που γίνεται στον άνθρωπο,
αλλά το τι κάνει ο ίδιος αυτό που γίνεται» J.P. Sartr
Μέσα από την καθημερινή εμπειρία της ζωής ,σ’αυτή τη «γη της απαγγελίας» κατά Καζαντζάκη,η κριτική σκέψη (ιδίως η ψυχαναλυτική ) στέκεται ανάμεσα στην πραγματικότητα και το ιδανικό και τίποτα δεν είναι πιο ανατρεπτικό στα θεμέλια κάθε επιβεβλημένης τάξης πραγμάτων από την παιδεία και την κοινωνική συνείδηση.
Πιο σημαντικό από το τί συμβαίνει είναι το τι κάνουμε εμείς με αυτό στην ζωή μας. Όποιος δεν αναγνωρίζει εγκαίρως την πόρτα των προβλημάτων την αφήνει ανοιχτή στις τραγωδίες. Κατά αυτό τον τρόπο περάσαμε στην συνολική φτωχοποίηση της ζωής μας,όπου μέσα στο «τσακισμένο» παρόν κυλάει ακόμα το παρελθόν μιας μακράς περιόδου γρήγορου πλουτισμού, ελλιπούς παιδείας και διάχυτης ανομίας.Βέβαια την τραγωδία μας εκμεταλεύτηκε ο συντηρητισμός και ο οικονομικός εθνικισμός κάποιων κρατών της κοινής μας πατρίδας Ευρώπης . Μνημονεύοντας μας σκληρούς όρους Μας πέταξαν κάποια σωσίβια αμφιβόλου ποιότητας και λειτουργικότητας,που αντί να μας σώσουν μας βουλιάζουν πιο βαθιά.
Πλέον το άγχος της επιβίωσης προκαλεί μια διάχυτη ψυχοκοινωνική επιβράδυνση, έως κατάθλιψη, για πάρα πολλούς ανθρώπους οι οποίοι υφίστανται βία σε πολλαπλά επίπεδα της ύπαρξής τους. Πολλές φορές την εκτοξεύουν εναντίον γνωστών και αγνώστων ή την στρέφουν ενάντια στον ίδιο τον εαυτό και έτσι αυξάνονται οι αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές όπως ο αλκοολισμός, η καταχρηστική κατανάλωση ψυχοφαρμάκων, η εξάρτηση από ναρκωτικές ουσίες, το διαδίκτυο και τον τζόγο.
Οι πολλών αποχρώσεων λαϊκισμοί, που χρησιμοποιούν την δίκαιη οργή των πολλαπλά δοκιμαζόμενων ανθρώπων για να ανεβάζουν στα «κάγκελα» το θέατρο του πολιτικού παραλόγου, πολλές φορές δίνουν άλλοθι σε ένα αντιανθρώπινο φαινόμενο συμπεριφοράς και φανατισμού,που ενισχυμένο απο τις κοινωνικοπολιτικές συγκυρίες γίνεται έκφραση της πιο πρωτόγονης πλευράς μας.
Οι άνθρωποι είμαστε όσο κακοί μας αφήνουν να είμαστε. Το καθήκον μιας δημοκρατικής πολιτείας, που σέβεται την λειτουργία της, είναι πρωταρχικά να ελέγχει τις παρεκκλίσεις της εξουσίας αλλά και των πολιτών από τον δημοκρατικό κανόνα .
Αν θέλουμε να αλλάξουμε τη σημερινή ασφυκτική πραγματικότητα οφείλουμε να είμαστε ανοιχτοί στην πληγή της αξιοπρέπειας των συνανθρώπων μας, χωρίς προκατάληψη, φόβο και εμμονές .Όπως λέει ο επιφανής Άγγλος παιδοψυχίατρος-ψυχαναλυτής D. Winnicott : «Η διαφορά ανάμεσα στις καλές μητέρες και στις κακές δεν είναι το ότι διαπράττουν ή όχι λάθη, αλλά το τι κάνουν με τα λάθη τους.» Ας αναλάβουμε και εμείς τα λάθη μας, μαζί με την δημιουργική ευθύνη να αξιοποιήσουμε εκείνα μέσω των οποίων υποφέρουμε για να τα αλλάξουμε, όπως για αλλή μια φορά στην ιστορία του καλείται να κάνει ένας δοκιμαζόμενος λαός, καταναγκασμένος να είναι ελεύθερος να επιλέξει μέσα σε συνθήκες που δεν έχει επιλέξει να βρεθεί.
Ελευθερία είναι το να αποφασίζεις, αλλά και να έχεις συνείδηση του τι αποφασίζεις, όχι «ότι σου καπνίσει». Κάθε επιλογή εμπεριέχει μια απώλεια και πρέπει εγκαίρως να την κάνουμε. Ως ενεργοί πολίτες οφείλουμε να έχουμε ένα όραμα για την έξοδο από αυτήν την ασφυκτική καθημερινότητα και να ενσταλάξουμε την ελπίδα για την αλλαγή στους συνανθρώπους μας.
Μέσα σ’αυτό το πιεσμένο παρόν κυλάει (στον ίδιο βαθμό με το παρελθόν) και το μέλλον,αυτό που θέλουμε να είμαστε. Δεν υπάρχει πιο πολιτική και πατριωτική πράξη από το να κάνουμε, ό,τι κάνουμε, όσο πιο καλά μπορούμε, κοιτάζοντας ψηλά παρά την οργή μας. Σ’αυτή την αναδυόμενη, μέσα από τον πόνο, επιθυμία να δούμε τον κόσμο αλλιώς, μόνο το μεράκι και η συνείδηση θα μας σώσουν( παιδιά της υπέρβασης και του φιλότιμου) και «με μια βαθιά ευαισθησία για το επερχόμενο», όπως θα μας παρακινούσε ο μεγάλος Ευγενής μας Μάνος Χατζηδάκης.
Χάρης Καραμπέτσος, ψυχίατρος παιδιών και εφήβων
Διδάκτωρ Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου
Δημοσιεύτηκε στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Το Σάββατο 29 Δεκεμβρίου 2013
