Η αμερικανική κοινωνία είναι αυτή που διδάσκει στα παιδιά την βία
«Ενώ τα παιδιά στον Τρίτο κόσμο αποδεκατίζονται κατά εκατομμύρια από την ασιτία, τις επιδημίες και τους πολέμους, τα παιδιά του ανεπτυγμένου κόσμου αιμορραγούν ψυχικά. Και κάποιες φορές, η έλλειψη νοήματος στη ζωή τους τα κάνει να στρέφονται εγκληματικά ενάντια στη ζωή των άλλων»
Με τη φράση αυτή συνοψίζει τις αιτίες του αιματηρού μακελειού στις ΗΠΑ ο διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου καιψυχίατρος παιδιών και εφήβων, Δρ. Χάρης Καραμπέτσος. Η αμερικανική κοινωνία –πρότυπο για τις χώρες του Δυτικού κόσμου– μέσω της τηλεοπτικής ηρωοποίησης της βίας, λένε οι ειδικοί, είναι αυτή που διδάσκει στα παιδιά τη βία, την ανομία και την οπλοκατοχή από πολύ μικρή ηλικία.
«Αυτό σημαίνει, λέει ο Δρ. Καραμπέτσος, ότι το παιδί μαθαίνει να μη σέβεται την ανθρώπινη ζωή και να θεωρεί “φυσιολογική” την εξόντωση του συνανθρώπου του. Νιώθω συγκλονισμένος από ένα τέτοιο ομαδικό έγκλημα μιας τόσο μεγάλης διάστασης. Όλο και περισσότερο επικρατεί γενικότερα στη Δύση το κλασσικό χολιγουντιανό μήνυμα “ή θα νικήσεις ή θα χάσεις”. Έτσι εδραιώνεται –και μέσα από την οικογένεια- η απώλεια του αισθήματος της συλλογικότητας. Παρ’ όλα αυτά, όσον αφορά στην ψυχοσύνθεση των παιδιών που φτάνουν έως το έγκλημα, δεν υπάρχουν όμοιες ή ταυτόσημες περιπτώσεις. Πρέπει να δούμε το φαινόμενο αυτό σαν μια συνολική διαταραχή της κοινωνίας και της οικογένειας, η οποία έχει εδραιωθεί και στην τομή της προσωπικότητας κάποιων παιδιών».
Ένας νεαρός άνδρας που φτάνει στο να διαπράξει ένα τόσο φριχτό έγκλημα, μπορεί να υπήρξε παιδί με αντικοινωνική συμπεριφορά, λένε οι γιατροί. Είναι συνήθως παιδιά με χαμηλή κοινωνικότητα, αρνητική εικόνα για τους άλλους και συχνά απαιτούν την τιμωρία τους. Μπορεί να είναι παιδί ενηλίκων με παρόμοια προβλήματα, ή γονέων με διαταραγμένες οικογενειακές σχέσεις, ή απλώς παιδί που έχει απορριφθεί από τους γονείς του: «Ένα παιδί που εγκληματεί δεν έχει μάθει να επεξεργάζεται συναισθήματα, κι αυτό φάνηκε κι απ’ την μαρτυρία του φίλου του συγκεκριμένου αγοριού από την Αμερική, που είπε χαρακτηριστικά ότι “ήταν σαν να μην είχε συναίσθημα”.
Αυτά τα παιδιά αναζητούν στη δράση την άμεση ευχαρίστηση και την άμεση εκδίκηση. Μη έχοντας εσωτερικούς νόμους, το σχολείο -χώρος πιθανότατα που έχει υποστεί ματαίωση κατά το παρελθόν- είναι ο χώρος που εκδήλωσε την εκδίκησή του αυτή. Εκδίκηση που στράφηκε παράλληλα και στον άλλο πόλο ματαίωσής του, την οικογένειά του. Αυτό είναι, βέβαια, μια υπόθεση. Ποιος μπορεί να ξέρει τι συνέβη και ποια μπορεί να είναι τα πραγματικά κίνητρα στην διαταραγμένη σκέψη ενός πολλαπλά διαταραγμένου ατόμου;»
Δεν είναι απίθανο, υποστηρίζει ο γιατρός, να εμφανιστούν στο μέλλον παρόμοια περιστατικά και στη χώρα μας, εξαιτίας της προσομοίωσης της κουλτούρας μας με την αμερικανική, με υπερπροβολή της βίας από την τηλεόραση -και τελευταία- με την έξαρση του ρατσισμού, διάλυση του θεσμού της οικογένειας, αύξηση των καταχρήσεων και τάση εξάρτησης από τις οθόνες.
«Οι υγιείς συγκρούσεις -απαραίτητο στοιχείο της εφηβικής διαδικασίας προς την ωρίμανση- συχνά παρακάμπτονται ή αποσιωπούνται, μέσα στην ανοχή μιας πολλές φορές απαθούς οικογένειας, που δεν επωμίζεται τις ευθύνες για τις συναισθηματικές εκκρεμότητές της» λέει ο καθηγητής. «Έτσι, τα παιδιά ωθούνται σε μια όσο το δυνατόν πιο γρήγορη εξέλιξη που ακυρώνει τη φυσική, συναισθηματική και κοινωνική ωρίμανσή τους και μεταλλάσει τη φυσιολογική σύγκρουση με το περιβάλλον τους για την αναζήτηση ταυτότητας και ικανότητας, σε βία. Αυτή η βία μπορεί να στραφεί ενάντια στον εαυτό τους -κάποιες φορές ως κατάθλιψη- ή ενάντια στους άλλους, ως καταστροφικότητα. Οι δύο αυτές μορφές της βίας μαστίζουν σήμερα την κοινωνία μας και πρέπει να είμαστε διαθέσιμοι να ακούσουμε και να κατανοήσουμε τους συνανθρώπους μας, ιδίως τα παιδιά μας, ως τον πιο ουσιαστικό τρόπο πρόληψης της βίας στην οικογένεια και την κοινωνία.
Ημ. δημοσίευσης: Δευτέρα 17 Δεκεμβρίου 2012
Εφημερίδα "6 μέρες"
Στήλη της Γιάννας Σουλάκη
